Balaban Aşireti / Balabanu / Balavanu ve Tarihi

Osmanli kayitlarindan  Iran orjinli ve konar-göcer yasam bicimlerine sahip olduklari görülmektedir.

Asiret adi Balaban olan atalarindan almistir.Balaban dört ogluyla beraber ( ki bu bazilarinca Nazimiye bazilarina göre Malatya olarak belirtiliyor ) göc edip Pülümür ilcesi Mazra Silemanu / Süleyman Usagi Köyü  Cekem yaylasina yerlesmis ve burada bir süre yasamistir.

Balabanin babasinin adinin Hasan oldugu ve bir gözünün görmedigi yada az gördügü de anlatimlar yolu ile günümüze kadar gelmistir.

Cocuklari Hüseyin,Süleyman,Ali ve Hasan`dir.

Hüseyin Muquf /Ünveren köyü ne, Ali Seteri / Dagyolu nahiyesine, Hasan Cors / Taslik köyü – ( devlet tarafindan Kulantarlasi olarak  degistirilmistir )ne göcetmistir.Süleyman ise Süleyman usagi Köyünde kalmistir.Ali`nin cocuklari Goneliye /Göneli, Kirkmese, Derekoyiye / Dereköy, Aprik, Qelecuğe / Baskalecik ve Almeliye / Elmali  köylerine yerlesmislerdir.

Babasiyla beraber Ünveren / Mukuf a yerlesen Hüseyin nin Ali adinda bir oglu Alinin de Gülabi adinda oglu olmustur.

Cors / Taslik a yerlesen Hasan dan Ali ondan Süleyman Ondan da Ali,Hasan,Battal ve Cebrail dogmustur.

Balabanlarin kökeni üzerine o kadar cok teori üretilmistir ki; bütün Asya , Balkanlar ve hatta Arabistan cografyasi buna dahil edilmis bütün kavim ve klanlara kadar soylari dayandirilmistir. Birinin  dedigi ötekine uymamaktadir.Herkes kendi görmek istedigi pencereden olaya yaklasmis ve bakmistir.Biri Türk kavimi biri Kürt bir digeride Arap diyebilmistir.Biri Horasan dan biri Dimetoka dan getirip Dersime yerlestirmistir.Bu yetmiyormus gibi Emevilerle savastirip Arap cöllerinde at kosturtmustur.

Geldikleri bölge olarakta kimileri Horasan derken kimileri de Dimetoka ( Meric irmagi kiyisindaki bir yer) üzerinde durmaktadirlar.Bazi örnelleri verecek olursak:

Mehmet Ali Balaban Balaban Asireti Soy Seceresi sayfa 32 de;
"Halife Ebu Cafer i Mansur. Abbasiler ve Araplar bir olup Ebu Müslimi tuzak kurarak öldürtmüs .Dedelerimiz de bunlarin baski ve zulümlerindenkacarak bulunduklari bölgeden ayrilarak Kafkas ve Ural bölgesini asip Arnavutluk ,Macaristan,Dimetoka ve muhtelif bölgelere yerlesmislerdir."

Mehmet S.Firat Dogu illeri ve Varto Tarihi sayfa 75  "Selcuklular devrinde yarim asir önce Dimetoka dan gelmislerdir. Türklerdir".

Ahmet Refik 6.cilt adli eserinde "Balaban Osman Gazinin komutanidir.Balabancikta bir kale insa etti. Balabanlar Türktür ve Dimetoka dan gelmislerdir".

Ismail Onarli Seyh Hasanan Konfederasyonu ile ilgili yazisinda ;
" Balaban asireti Paulikienlerin bir unsurudur".

Munzur Cem Dersimde Alevilik sayfa 27 "Eba Müslim Horasani Türk degil Kürt olduguna dair ciddi kanitlar var."

Cigerxwin Tarixa Kurdistan cilt 2  :

..."Te dixwest bebextiye Mansur biki

Rast ebav u kale teyen Kurd bebext in".

"Mansur a ihanet etmek istedin sen

Dogrudur senin Kürt atalarin haindirler." der.

Ayrica yazar Major Rawlensen e dayanarak Ebu Müslimin Rewanduz yöresi Kürt asiretinden ve buraninda cogunun Rewandi oldugunu yazmaktadir.

Yukaridakiler bunlarin sadece bir kismidir.

Dönemin sartlari göz önünde tutuldugunda bu kadar bir birinden uzak yerlere göc edilmis olmasi sasirtici geliyor insana.Arap yarimadasinda yasanan olaylar sonrasinda Horosana kacmalari, Kafkas ve Urallarin asilip Arnavutluk , Macaristan ve Dimetokaya yerlesmeleri bu  yetmezcesine Marmara denizini asip Bursaya oradan Bergama,Konya ve Malatya ya gelmek insanin hayal sinirlarini zorlamakta ve gercekci görünmemektedir.M.Ali Balabanin kendi deyisiyle Balabanlar Türktür fakat Balabanlarin soy seceresine dayandirdigi Malik Ester Arap, Eba Müslim ise Kürttür.Balaban asiretinin Muzhac boyundan ve Türk oldugunu belirtirken büyük bir yanlisliga düsmüs Muzhacin Arap bir kabile oldugunu görmezlikten gelmistir.Kendi tezlerini kendisi cürütmüstür bu durumla.

M.Serif  Firatta Türkcü tezlerden etkilenmis ve bu dogrultuda fikirlerini bicimlendirmistir.Ahmer Refik ve M.Ali Balaban ile bu acidan görüsleri cakismaktadir.

Büyük Laorus dan yapilan alintilar ile Balaban asiretinin iliskisinin bulunmaya calisilmasi  ise komediye varacak boyuttadir .Örnek verirsek ;

"Balaban Bey Ince Türk komutani 1. Kosova savasina katildi (1389)",

"Kruje 1467 Istanbul un alinmasi sirasinda gösterdigi cabayla sivrildi Arnavutlukta ayaklanan Iskender Beyi Debre de bozguna ugratti",

"Hacli ordusuna karsi verilen Nis ve Izladi Derbendi savaslarina katildi",

"Balabancik Tekirdag Malkara ya bagli köy iki köy .Asagi ve Yukari Balabancik",

"Yavuz Selim Izmit te ikamet eden Balabanlarin üstüne saldirdi,hayli zaiyat verdi.Kalanlar Bergama Balaban köyüne yerlesmislerdir."

 
Neredeyse Balabanlarin kökeni Balaban kusuna dayandirilacak.Acaba Balaban adi Balaban kusundan mi geliyor yoksa diye insanin kendine sorasi geliyor bunlari okuduktan sonra.Yada bu kusun adini Balabanlar koymus olamazlar mi diye soruyoruz?Yine bir muzik aleti olan Balaban (baraban da denir) la bir iliski kurulamaz mi?Sanirim bu iddalarda bulanlar bu örneklerle de ilgileneceklerdir.

Balaban adina sahip bir Osmanli kumandaninin bu asiretle iliskilendirilmesi etimolojik bir kuskudan öteye gitmeyen ve ayaklari havada kalan bir iddadir.Kosova Savasina katilan Balaban Bey adi ile anilan kisi ile  Arnavutluktaki ayaklanmayi bastiran Balabanin ayni kisiler olmasi pek mümkün görünmemektedir.1389 yilinda yetiskin biri oldugunu varsayarsak (25-30 yasinda oldugunu düsünülebilir) 1467 de yüz yasini asmis olmalidir.

Bir baska gercek ise; 1442 de Osmanli valisi Balaban Bey ve 30.000 akcesini devlete bagislayacak kadar zengin biridir.

Bu iki olay ve degerlendirmelerden cikarilacak sonuc kisi ve asiretin isim benzerliginden baska bir sey olamayacagi yönündedir.

Bu kadar varlik ve nufüs sahibi olan asiretin bu sahip olduklarinin cok az bir kismi ile yapacagi cok sey varken neden gelip bu uzak cografyaya yerlestikleri de bir baska celiskili durumdur.

 
Soy seceresinde yazilan bazi isimler üzerinde de kisaca bazi seyler söylemek gerekirse; Abdullah,Muhammed,Huzeyme,Huzeyre gibi  isimlerin hicbirine yakin gecmiste ve  bugün de asirete mensup aileler tarafindan kullanilmadiklaridir. Alevi bir inanca sahip olan asirette Abdullah ,Muhammed ,Huzeyme ,Ömer gibi isimlere rastlanilmamasi bu secerenin asiretle ilgisinin olmadigini da destekleyen bir baska gerekcedir.

Diger bir gercekte bu kadar degisik fikirlerin olmasinin sebeplerinden biri ve belki de en önemlisini yazili belge ve bilgilerin bulunmayisi veya az olmasindardir.Eldeki bilgi ve belgeler özellikle son dönemlere ait genellikle kisisel belgeler olmakta ve bu da kökene ait bilgilere ulasilmasi icin yeterli olmamaktadir.Osmanli ve Cumhuriyet dönemlerinde Balabanlilar Asireti ile ilgili arsivlerin acilmasi ve arastirilmasi gerekmektedir.

1938 Dersim Katliami sonrasinda Balaban asiretine bagli olan üc aileye mensup kisilerin Tekirdag ili Corlu kazasina sürüldükleri Genelkurmay Baskanligi arsivlerinde mevcuttur.Buna ragmen asiretin geneli sürgün döneminin yasamamis ve topraklarinda kalarak hayatlarini devem ettirmislerdir.